کسب و کارهای سفید، خاکستری و سیاه

پیش نوشت: این ماجرایی که می خوام تعریف کنم شاید یک روند فکری و کنجکاوی شخصی حدودا 3 ساله است.

یکی از پادکست هایی که واقعا با کیفیت هست و من لذت می برم پادکست Channel B از علی بندری هست.

دو تا از اپیسودهای سریالی که خیلی دوستشون داشتم چون تِم بیزنسی داره، پادکست سریالی مسترمایند و سیلک رود هست.

اما اگر پادکست چنل بی یا علی بندری رو نمی شناسید پیشنهاد می کنم اول واترگیت یا ناپلئون هیل رو گوش کنید. (البته سر زدن به یوتوب شون هم می تونه خیلی کمک کننده باشه  Bplus YouTube )

علی بندری بسیار آدم باکیفیت و پیشروی هست در پادکست فارسی

زمانی که مسترمایند و سیلک رود رو شنیدم (مخصوصا سیلک رود) خیلی برام جالب شد که برم بیشتر تحقیق کنم راجع به بیزنس هایی که در کار خلاف و غیرقانونی هستند. چون شکل گیری، شراکت، نحوه استخدام و … بسیار متفاوت هست. (اگر این موضوع برای شما هم جالبه پیشنهاد می کنم خلاصه کتاب نارکونومیکس از پادکست Bpuls گوش کنید.)

در پی این موضوع داشتم به این فکر می کردم که این ها عموما باید یک نفره یک کسب و کار خلاف به این بزرگی را راه اندازی کنند. همه این چند سال این پشت ذهنم بود تا حرف اخیر سم آلتمن فاندر (OpenAI (chatGPT اومد بیرون که با AI میشه یک شرکت میلیارد دلاری با فقط یک نفر را ساخت.

One-person billion-dollar company

در پی این رفتم سرچ کردم کسب و کارهای معروف و قانونی که در گذشته تا حدودی تعداد کم بودند کدام ها هستند که ارزش میلیارد دلاری داشتن:

یونیکورن هایی با تعداد کم پرسنل:
Instagram: 2012
20 employees
1 Billion

Whats app: 2014
55 employees
19 Billion

Mojang: 2014
50 employees
2.5 Billion

که این مطلب رو در کانال تلگرام هم منتشر کردم. (کانال تلگرام من)

اما برام جالب شد که بیشتر راجع به کسب و کارهای غیرقانونی و اندازه حدودا میلیارد دلاری آن ها (حدوی میگم چون واقعا قابل برآورد نیست یا در نهایت نمی خوان اعلام کنن) بخوانم.

شروع به سرچ کردم و متوجه ابعاد و رنکینگ این حوزه شدم. (10 خلافکار بزرگ براساس دارایی در کل تاریخ)

1. Pablo Escobar: ارزش کسب و کار 30 میلیارد – پیشنهاد می کنم زندگی بسیار هیجان انگیزیش رو از پادکست رخ گوش کنید.
2. Amado Carrillo Fuentes: ارزش کسب و کار 25 میلیارد
3. Joaquín “El Chapo” Guzmán: ارزش کسب و کار 14 میلیارد – می تونید زندگی نامه اش رو از اینجا گوش کنید.
4. Al Capone: ارزش کسب و کار 1.5 میلیارد
5. Frank Lucas:
6. Grigori Rasputin
7. Meyer Lansky
8. Carlos Lehder
9. Dawood Ibrahim
10. Alphonse Gabriel “Al” Capone

در داستان مسترمایند، پاول لرو (Paul Le Roux) اهل آفریقای جنوبی هست و چندین بیزنس بی ربط بهم رو کنار هم اداره می کنه و نشان از این هست که چقدر دایره اطلاعات این آدم در زمینه های مختلف بالاست. خیلی ها اون رو ایلان ماسک خلاف میگن و برخی میگن خالق بیت کوین هست.

اما داستان Silk Road راس اولبریکت (Ross Ulbricht) جذابیت های خاص دیگری دارد، مثل سن پایین تر و استفاده از تکنولوژی های به روزتر.

خیلی جالبه که بهتون بگم این دونفر هر دو برنامه نویسی بلد بودن (برنامه نویس نبودن) و نکته این هست که می تونستن برنامه های encrypt شده بنویسن. به خاطر همین پیدا کردنشون خیلی سخت شده بوده. زمانی که FBI راس اوبریک رو گرفت 144000 بیت کوین ازش ضبط کردن. اگر بخوام بگم این عدد یعنی چقدر باید بگم تسلا امروز 9720 بیت کوین داره (حقیقت خواستم عدد رو رند کنم بگم 10,000 دیدم نه، همین خرده اش هم زیاده).

اگر تا اینجا مثل من خوره کسب و کار باشید و رفته باشید همه این اپیسود ها رو گوش کرده باشید خیلی بهتر متوجه میشید چجوری نقاط رو میشه بهم وصل کرد و تجربه جالبی در ذهن ترسیم میشه. (یا اینکه بعد از گوش دادن دوباره این مطلب رو بخونید)

اما همین جا دنیای جرم و جنایت رو ول کنیم و بریم سراغ کسب و کارهای قانونی-غیرقانونی (خاکستری) که بعدا کلاه برداری کامل شدن.

1. Bernie Madoff – با ارزش کسب و کار 64 میلیارد – تا 2 سال پیش زنده بود.

1. Allen Stanford – ارزش کسب و کار 7 میلیارد – هنوز هم زنده است.

هر دو رهرو جناب آقای Charles Ponzi بودن، و با درست کردن همین کسب و کارهای هرمی تونستن این گردش مالی های بزرگ و کلاه برداری رو داشته باشن.

حالا کسانی که در کسب و کارهای قانونی بودند و بعد کلاه برداری از آب درآمدند:

1. Sam Bankman-Fried – مالک و مدیر صرافی رمز ارز FTX در ایالات متحده
2. Elizabeth Holmes – مالک ومدیر شرکت پزشکی Theranos
3. Jeffrey Skilling and Kenneth Lay صاحبان شرکت Enron که یکی از معروفترین شرکت هایی هستند که دست بردند در صورت های مالی و مثال بارز کثیف کاری های شرکتی هستند در دنیا.

Sam Bankman

Elizabeth Holmes

حالا این وسط ها شاید بشه به فاندر Luna یا مدیرعامل wework هم اشاره کرد (البته wework ورشکست شد اما موردی کلاه برداری گزارش نشد)

اگر داستان بابلو اسکوبار را گوش داده باشید متوجه شدید در چه مقیاسی خلافکار بوده و چه میزان دارایی داشته، شاید براتون جالب باشه بدونید این 3 نفر حتی از پابلو اسکوبار هم در مقیاس دلاری بزرگتری کار غیرقانونی کردن.

1. Bernie Madoff
2. Sam Bankman-Fried
3. Jeffrey Skilling and Kenneth Lay

پی نوشت: این مطلب صرفا یکسری کنجکاوری های شخصی بود که دوست داشتم اینجا کمی بهشون نظم بدم و بنویسم.